Trong một động thái được xem là chiến thắng của công lý và sự đoàn kết dân tộc, quốc hội New Zealand vừa chính thức bác bỏ Dự luật Nguyên tắc Hiệp ước (Treaty Principles Bill) – một dự luật gây tranh cãi suốt nhiều tháng qua, xoay quanh việc tái định nghĩa các nguyên tắc trong bản hiệp ước lập quốc: Hiệp ước Waitangi.
Từ chính trường đến lòng dân: Khi tiếng nói cộng đồng vượt lên trên nghị trường
Hiệp ước Waitangi – được ký năm 1840 giữa Vương quốc Anh và hơn 500 thủ lĩnh người Māori – vốn đã trở thành nền tảng pháp lý và đạo lý của New Zealand. Không chỉ là văn bản lịch sử, hiệp ước còn là bản lề của chính sách, pháp luật và sự hòa hợp dân tộc.
Vậy mà, chỉ một văn bản – Dự luật Nguyên tắc Hiệp ước của đảng ACT – đã khiến cả quốc gia rúng động.
David Seymour và “canh bạc chính trị”
David Seymour, lãnh đạo của ACT New Zealand – một đảng nhỏ nhưng có “máu lửa” – là người đứng sau dự luật này. Với 8.6% phiếu bầu trong kỳ bầu cử 2023, ACT đã nắm trong tay một phần quyền lực chính trị đáng kể khi tham gia liên minh cầm quyền.
Seymour khẳng định mục tiêu của dự luật là làm rõ vai trò của Hiệp ước trong hệ thống lập pháp – một cách nói nhẹ nhàng cho việc tái định nghĩa quyền lợi người Māori. Nghe thì có vẻ “có lý”, nhưng trong mắt nhiều người, đây là một bước lùi nghiêm trọng đối với công cuộc công nhận quyền của người bản địa.
Bị phản đối từ đầu đến cuối – Dự luật thất bại “toàn diện”
Ngay từ khi được công bố, dự luật đã vấp phải làn sóng phản đối khổng lồ. Vào tháng 11/2024, hàng chục ngàn người đã tuần hành đến quốc hội – một trong những cuộc biểu tình lớn nhất trong lịch sử New Zealand – để phản đối mạnh mẽ dự luật.
Không chỉ có biểu tình, hàng nghìn bản kiến nghị, ý kiến phản hồi đã được gửi đến ủy ban xem xét. Đặc biệt, các đảng đối lập như Green Party, Labour… đã liên tục lên tiếng phản bác. Cuối cùng, tại cuộc bỏ phiếu ngày 10/4/2025, 112 phiếu chống – chỉ 11 phiếu ủng hộ – một thất bại “rõ ràng như ban ngày”.
Khi người dân thắng thế: “Hiệp ước còn sống, tinh thần còn mãnh liệt”
Marama Davidson, đồng lãnh đạo đảng Xanh, đã nói một câu đầy cảm hứng:
“Dự luật có thể đã chết, nhưng phong trào vì công lý cho Hiệp ước Waitangi thì vẫn sống mãnh liệt.”
Thay vì chia rẽ, dự luật này lại khiến người dân đoàn kết mạnh mẽ hơn, từ các cộng đồng bản địa cho đến người dân nhập cư, đứng cùng nhau vì một quốc gia tôn trọng lịch sử và bình đẳng sắc tộc.
Tại sao điều này quan trọng?
Vụ việc này không chỉ là chuyện nội bộ của New Zealand. Nó còn là minh chứng cho sức mạnh của xã hội dân sự, cho thấy rằng:
Một quốc gia tiến bộ không phải là nơi người yếu bị bỏ lại, mà là nơi tiếng nói của mọi cộng đồng đều được lắng nghe.
Quyền lợi của người bản địa không phải là vấn đề “có thể đàm phán”, mà là trách nhiệm phải bảo vệ.
Những dự luật mang tính phân biệt, dù được ngụy trang bằng lý luận hợp lý đến đâu, cũng không thể vượt qua ý chí của nhân dân.
Kết luận: Khi lịch sử không để bị “viết lại”
Sự kiện này là một chiến thắng không chỉ cho người Māori, mà cho tất cả người dân New Zealand – những ai tin vào một đất nước công bằng, dân chủ và tôn trọng lịch sử.
Và hơn hết, đây là lời nhắc nhở cho các nhà lập pháp khắp nơi:
Bạn có thể viết ra luật, nhưng người dân mới là người quyết định tương lai của quốc gia.
Thế giới – 6am.vn
