Trong một góc nhỏ khiêm tốn tại Santiago de Cuba – nơi có khí hậu nóng bỏng không chỉ vì nắng mà còn vì chính trị – một người đàn ông 54 tuổi với cặp kính gọng dày và đôi mắt sắc sảo đang nêm nếm một điều gì đó không phải chỉ là món hầm truyền thống. Jose Daniel Ferrer, người sáng lập phong trào đối lập Liên minh Yêu nước Quốc gia Cuba (UNPACU), đang dùng… một muỗng canh để khuấy lên cả một giấc mơ thay đổi đất nước.
Một “Bếp Ăn” Chẳng Giống Ai
Ở nhiều nơi, một bếp ăn từ thiện đơn thuần là để no bụng. Nhưng với Ferrer, nó là vũ khí mềm trong trận chiến dài hơi vì dân chủ. Mỗi ngày, ông cùng vợ mình – bác sĩ Nelva Ismarays Ortega – và một nhóm tình nguyện viên nấu hơn 1.000 suất ăn trên sân sau, giữa mùi củ mì, bí đỏ và spaghetti sôi sục trong các nồi gang khổng lồ.
Nghe có vẻ giống chương trình MasterChef bản cách mạng. Nhưng thực tế, đây là một hình thức phản kháng “nhẹ nhàng” nhưng đầy ý nghĩa tại một đất nước mà chính quyền không khoan nhượng với bất kỳ ai dám đặt câu hỏi về hệ thống chính trị một đảng.
Muỗng Canh Hay Cây Cờ?
Khi Ferrer phát gạo và thức ăn, ông cũng đang phát tín hiệu: Cuba có thể có một tương lai khác. “Giải pháp cho nạn đói không nằm ở bữa ăn miễn phí – mà là dân chủ,” ông phát biểu với chất giọng trầm, đầy nội lực.
Tất nhiên, chính quyền Cuba không để yên. Kể từ tháng 4/2025, khu vực quanh nhà Ferrer bị phong tỏa. Người dân đến nhận thức ăn bị dọa cắt phúc lợi, tình nguyện viên bị đe dọa, còn rau củ thì… khó mua vì bị “chốt chặn” từ siêu thị đến nhà.
Từ Món Hầm Đến Màn Sóng Ngoại Giao
Những video Ferrer đăng tải trên mạng xã hội đã lan truyền và chạm đến tận Washington. Bộ Ngoại giao Mỹ công khai ủng hộ ông, khẳng định “những ai đàn áp dân sẽ bị truy cứu trách nhiệm.”
Trong khi đó, chính quyền Cuba vẫn giữ điệp khúc quen thuộc: “đổ lỗi cho cấm vận Mỹ và đám người do nước ngoài tài trợ”. Ferrer thì nói ngược lại: ông chưa nhận đồng nào từ chính phủ Mỹ trong năm 2025, mà toàn bộ vốn vận hành đến từ hơn 400 người Cuba ở nước ngoài, đa phần là lao động phổ thông gửi vài đô la lẻ từ Florida.
Tù Nhân, Chiến Binh Và… Đầu Bếp
Ferrer không xa lạ với nhà tù. Sau cuộc biểu tình lịch sử tháng 7/2021, ông bị bắt giam và chỉ được thả sau một thỏa thuận giữa Mỹ, Cuba và Vatican. Khi trở về, điều khiến ông kinh hoàng không phải là tường đá lạnh lẽo, mà là sự đói khát lan rộng trong từng ngõ hẻm.
Đối với chính quyền, Ferrer chỉ là “con rối” của Mỹ. Nhưng với nhiều người dân, ông là “người hùng muỗng canh”, một nhà hoạt động không cầm súng mà cầm vá.
Câu Hỏi Dành Cho Tương Lai
Liệu một bếp ăn từ thiện có thể trở thành hạt giống của phong trào dân chủ? Ferrer tin là có. Với mỗi suất cơm, ông gieo hy vọng. Với mỗi nồi canh, ông nấu một viễn cảnh nơi tiếng nói của người dân không bị dập tắt.
Cuba vẫn còn rất xa điểm “chín tới” cho một cuộc chuyển mình chính trị. Nhưng nếu thay đổi là một món ăn, thì Jose Daniel Ferrer đang là đầu bếp dũng cảm nhất trên hòn đảo.
Thế giới – 6am.vn
