Tình hình kinh tế Đức đang đi xuống, người dân khao khát cải cách
Nền kinh tế lớn nhất châu Âu đang đối mặt với khó khăn chưa từng thấy trong hai thập kỷ qua. Khi chi phí năng lượng tăng cao và chính sách tài chính bị bó buộc, các doanh nghiệp lẫn người dân Đức đều mong đợi một sự thay đổi lớn từ chính phủ mới.
Chi phí năng lượng đè nặng, doanh nghiệp lao đao
Lars Baumguertel, một trong số ít chủ doanh nghiệp còn trụ vững tại Gelsenkirchen, cảm thấy bức bối trước tình trạng trì trệ của kinh tế Đức. Thành phố công nghiệp từng thịnh vượng này giờ đây lại trở thành một trong những nơi có tỷ lệ thất nghiệp cao nhất nước.
Sau cuộc chiến Ukraine, nguồn cung khí đốt giá rẻ từ Nga bị cắt đứt, khiến nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ – xương sống của nền kinh tế Đức – gặp khó khăn. Chính điều này đã góp phần làm cho nền kinh tế Đức suy giảm hai năm liên tiếp, đánh dấu giai đoạn tồi tệ nhất trong 20 năm qua.
Baumguertel hy vọng chính phủ mới sẽ đầu tư mạnh tay hơn vào cơ sở hạ tầng, giúp tái thiết hệ thống năng lượng và thúc đẩy nền kinh tế xanh mà Đức đã cam kết hướng tới vào năm 2045.
Rào cản tài chính: “Phanh nợ” trói tay chính phủ
Một trong những trở ngại lớn nhất trong việc kích thích tăng trưởng là quy định “phanh nợ” (debt brake), được đưa vào Hiến pháp Đức từ sau khủng hoảng tài chính 2009 dưới thời cựu Thủ tướng Angela Merkel.
Quy định này giới hạn mức thâm hụt ngân sách liên bang chỉ ở mức 0,35% GDP, một con số cực kỳ thấp so với Mỹ, nơi mức thâm hụt đã vượt quá 6% GDP vào năm ngoái. Điều này khiến chính phủ Đức gặp khó khăn trong việc đầu tư vào hạ tầng, giáo dục và các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp.
Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định rằng nếu không có những thay đổi về chính sách tài chính, Đức sẽ tiếp tục mất đi sức cạnh tranh trên trường quốc tế.
Cử tri bất mãn, xu hướng cực hữu trỗi dậy
Gelsenkirchen từng là thành trì của Đảng Dân chủ Xã hội Đức (SPD), nhưng giờ đây, Đảng cực hữu AfD đang dần chiếm ưu thế với hơn 22% số phiếu trong cuộc bầu cử châu Âu hồi tháng 6/2024.
Nguyên nhân? Sự thất vọng của người dân về nền kinh tế. Nhiều cử tri tin rằng chính phủ đã không làm đủ để duy trì nguồn cung năng lượng hợp lý. Chính sách loại bỏ năng lượng hạt nhân được xem là một trong những yếu tố đẩy chi phí điện lên cao, khiến nhiều doanh nghiệp và hộ gia đình lao đao.
Christian Loose, một quan chức của AfD, chỉ trích việc Đức đóng cửa các nhà máy điện hạt nhân an toàn của mình để rồi nhập khẩu điện từ Pháp, nơi 70% năng lượng đến từ hạt nhân.
Tuy nhiên, mặc dù có nhiều tranh cãi về năng lượng, phần lớn chính trị gia Đức vẫn giữ vững cam kết về chuyển đổi năng lượng xanh, thay vì quay lại với điện hạt nhân.
Đức cần đầu tư, nhưng tiền ở đâu?
Theo Viện Kinh tế IW, Đức cần khoảng 600 tỷ euro trong vòng 10 năm tới để giải quyết hàng loạt thách thức – từ nhu cầu năng lượng, nhà ở, giao thông đến đào tạo lao động.
Một số chuyên gia đề xuất sửa đổi “phanh nợ” để các bang của Đức có thể chi tiêu nhiều hơn vào các dự án thiết yếu. Hiện tại, quy định này còn khắt khe hơn đối với chính quyền bang, khi họ bị cấm thâm hụt ngân sách hoàn toàn. Nếu được nới lỏng, các bang có thể giải phóng 6 tỷ euro mỗi năm, một con số tuy không lớn nhưng vẫn giúp cải thiện phần nào nền kinh tế.
Tương lai nào cho kinh tế Đức?
Giới phân tích không kỳ vọng vào một sự thay đổi mạnh mẽ ngay sau cuộc bầu cử. Dự báo cho thấy Đức có thể bước vào năm suy thoái thứ ba liên tiếp trong năm 2025 – điều chưa từng xảy ra trong lịch sử hậu chiến của nước này.
Các chuyên gia cho rằng chính phủ mới nên tập trung cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ các ngành công nghiệp mới và thúc đẩy số hóa. Tuy nhiên, câu hỏi lớn vẫn là liệu các chính trị gia có đặt ưu tiên cho những cải cách này hay không.
Tại Gelsenkirchen, Klaus Herzmanatus, một cựu thợ mỏ, vẫn tin rằng nước Đức có thể vươn lên từ khó khăn. Ông thường chào tạm biệt khách tham quan bảo tàng hầm mỏ bằng câu chào truyền thống của những người thợ mỏ Đức: “Glück auf” – Chúc may mắn cho hành trình đi lên.
Câu nói ấy cũng chính là hy vọng mà nhiều người dân Đức đang đặt vào chính phủ mới.
Thế giới – 6am.vn
