Ngày 15/5/2025, không khí tại Brussels nóng hơn bao giờ hết – và không phải vì thời tiết. Các bộ trưởng thương mại của Liên minh châu Âu (EU) đã họp mặt và nhất trí rằng: “Chúng tôi muốn một thỏa thuận lớn, không phải bản sao chép nhạt nhòa từ cái gọi là thỏa thuận thương mại Mỹ – Anh.” Cú bắt tay tuần trước giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Anh Keir Starmer, vốn để lại mức thuế 10% như một món quà không mấy thiện chí, đã không gây được ấn tượng với các nhà lãnh đạo châu Âu.
Mỹ – Anh bắt tay, nhưng EU lắc đầu
Tuần trước, Mỹ và Anh tuyên bố đạt được một thỏa thuận thương mại song phương “có giới hạn”. Về cơ bản, bản thỏa thuận này giữ nguyên mức thuế 10% đối với hàng xuất khẩu của Anh sang Mỹ, chỉ điều chỉnh nhẹ với các mặt hàng như thép và ô tô. Thoạt nghe, có vẻ đây là dấu hiệu giảm căng thẳng, nhưng với EU – điều đó chỉ giống như… dán băng keo cá nhân lên vết thương sâu hoắm.
Phát biểu trước thềm cuộc họp Bộ trưởng thương mại EU tại Brussels, ông Michal Baronowski, Thứ trưởng Kinh tế Ba Lan, nhận định:
“Tôi không nghĩ đây là mức độ tham vọng mà châu Âu cảm thấy hài lòng. Chúng tôi không cần vội vàng, cũng chẳng cần chấp nhận một bản thỏa thuận ‘vừa đủ dùng’ như vậy.”
EU: Không nhượng bộ, không hạ mình
Trong khi Anh chọn lối đi nhanh và nhẹ – thì EU chọn lối đi xa và chắc. Bộ trưởng Thương mại Thụy Điển Benjamin Dousa thẳng thừng:
“Nếu châu Âu chỉ nhận được những gì Mỹ đã dành cho Anh, thì xin lỗi, Mỹ cứ chờ mà nhận đòn đáp trả từ phía chúng tôi.”
Thậm chí, ông còn tuyên bố rằng bản thỏa thuận đó “không đáng được gọi là một thỏa thuận thương mại.” Nghe có vẻ gắt, nhưng không phải không có lý. EU hiện đang phải chịu thuế lên tới 25% đối với thép, nhôm và ô tô khi xuất sang Mỹ. Không những vậy, các sản phẩm còn lại hầu như cũng bị “tặng kèm” thuế 10%, có thể tăng lên 20% nếu đàm phán thất bại trước ngày 8/7/2025.
EU đã sẵn sàng “ra đòn”
Ủy ban châu Âu – cơ quan chịu trách nhiệm đàm phán thương mại cho toàn khối – đã chuẩn bị sẵn một danh sách trị giá 95 tỷ euro hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ sẽ bị đánh thuế nếu mọi chuyện không đi đến đâu. Đó không chỉ là “đe dọa suông”. Dù vẫn ưu tiên thương lượng, nhưng châu Âu đang nhấn mạnh rằng họ không ngại tung đòn nếu cần.
Bộ trưởng Thương mại Pháp Laurent Saint-Martin cũng như đại diện từ Phần Lan, ông Ville Tavio, đều thống nhất rằng mức thuế 10% của Mỹ là điều không thể chấp nhận.
“Ngay cả với nền kinh tế Mỹ, việc giữ mức thuế này cũng không hề có lợi,” ông Tavio nói thêm.
Sefcovic tăng tốc ngoại giao, không quên nắn gân
Ông Maros Sefcovic, Ủy viên Thương mại EU, cho biết đã có cuộc trao đổi với Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick vào ngày 14/5, và cả hai bên đồng ý sẽ “tăng cường tương tác”. Dù vậy, điều đó không đồng nghĩa với việc EU sẽ nhún nhường. Một thỏa thuận công bằng, có lợi cho đôi bên – đó mới là thứ mà EU tìm kiếm. Còn nếu không, đừng mong họ sẽ ngồi yên nhìn nền kinh tế mình tiếp tục bị áp đặt điều kiện bất lợi.
Một ván cờ dài, ai sẽ là người đi nước đẹp?
Thời gian còn lại không nhiều – chỉ đến ngày 8/7 là hết hạn “đình chiến”. Mỹ đang chơi chiến thuật “chia để trị” khi đàm phán song phương riêng rẽ với từng đối tác, nhưng EU lại đang cố giữ vững tinh thần đoàn kết. Với 27 quốc gia thành viên và sức mạnh thương mại không thể xem nhẹ, châu Âu đang gửi một thông điệp rõ ràng: “Chúng tôi không phải Anh, và chúng tôi không chấp nhận những gì ít hơn điều chúng tôi xứng đáng.”
Kết luận
Liệu Mỹ có chịu xuống nước để giữ hòa khí thương mại với EU? Hay Brussels sẽ cho Washington nếm mùi của một trận “đòn thuế đối thuế”? Một điều chắc chắn: trong trò chơi thuế quan toàn cầu, châu Âu không đến để làm nền.
Thế giới – 6am.vn
