Chẳng cần đến một bộ phim chính trị hồi hộp, nước Mỹ dưới thời Donald Trump nhiệm kỳ hai đang viết nên kịch bản chính trị “plot twist” chẳng kém gì Netflix. Tâm điểm mới nhất? Elon Musk – vị tỷ phú lắm tài nhiều “phốt” – bất ngờ tuyên bố rút bớt thời gian dành cho chính phủ. Và điều này có thể kích hoạt một làn sóng tái thiết quyền lực trong nội các Tổng thống.
Tạm biệt Musk, xin chào quyền lực nội các
Elon Musk – người từng được mệnh danh là “kiến trúc sư tối cao” đứng sau DOGE (Department of Government Efficiency – Bộ Hiệu Quả Chính Phủ) – giờ đây sẽ chỉ tham gia công việc chính phủ 1-2 ngày mỗi tuần. Lý do? Tesla đang cháy máy và cần được “đại tu”. Quyết định này, tuy nhẹ nhàng như một buổi họp báo, nhưng lại gây chấn động không nhỏ trong giới chính trị Washington.
DOGE, được thành lập bởi sắc lệnh hành pháp đầu tiên của Trump trong ngày tái nhậm chức, là nơi Musk “vung dao” mạnh tay cắt giảm nhân sự liên bang, đóng băng tuyển dụng và cắt đứt vô số hợp đồng. Nhưng không phải ai cũng vui vẻ với điều đó – đặc biệt là các bộ trưởng.
Với Musk lui về hậu trường, các bộ trưởng giờ có cơ hội “giành lại” quyền kiểm soát. Theo nguồn tin nội bộ, họ đã bực mình từ lâu khi thấy những kỹ sư trẻ tuổi “trẻ người non kinh nghiệm” của Musk xông xáo quá đà, lấn át quyền lực truyền thống của các cơ quan chính phủ.
Mâu thuẫn gay gắt sau cánh cửa kín
Câu chuyện không chỉ dừng lại ở sự không hài lòng. Một cuộc họp nội các hồi tháng 3 từng “nóng như bếp lò” khi Bộ trưởng Ngoại giao Marco Rubio đụng độ trực tiếp với Musk, tố ông này phá hoại USAID (Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ). Còn Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy thì nổi đóa với đề xuất cắt giảm nhân viên kiểm soát không lưu – điều có thể ảnh hưởng đến an toàn hàng không.
Với Musk “rút bớt”, quyền ra quyết định giờ sẽ nằm chắc trong tay nội các. Thay vì phải thông qua Musk cho từng điều khoản chi tiêu, các bộ trưởng giờ có thể đẩy mạnh các kế hoạch cắt giảm chi tiêu một cách có chọn lọc – không cần phải dùng dao mổ trâu để giết gà nữa.
DOGE liệu có “chết yểu”?
Không hẳn. Dù Musk lui về, nhiều người tin rằng DOGE vẫn sẽ hoạt động như một cỗ máy được lập trình sẵn. Phát ngôn viên Nhà Trắng – Harrison Fields – khẳng định DOGE vẫn đang chạy “êm như ru”, và thiết kế ban đầu đã tính đến việc nội các có toàn quyền tự chủ trong việc cắt giảm chi tiêu.
Ngoài ra, các sắc lệnh hành pháp đã được ký, bộ máy đã được vận hành và các cắt giảm đã được thực hiện. Như giáo sư luật Nick Bednar nhận định: “Đoàn tàu đã rời ga. Giờ có muốn dừng lại cũng không dễ”.
Thay đổi về nhân sự và lãnh đạo
Một khi Musk rời hẳn, DOGE cần một người kế nhiệm. Một ứng viên sáng giá là Amy Gleason – người đang giữ vai trò quyền quản trị viên và từng cho biết Musk thực chất không giữ vị trí chính thức trong bộ này. Tuy nhiên, chính Trump lại từng khẳng định Musk đang “chỉ huy” DOGE, khiến vai trò thực sự của Musk càng thêm mập mờ.
Điều rõ ràng là: nhóm kỹ sư trẻ tuổi do Musk tuyển dụng – vốn được coi như “biệt đội cải tổ” – giờ sẽ bị soi xét kỹ lưỡng hơn. Tầm ảnh hưởng của họ sẽ giảm đi đáng kể khi thiếu đi tấm chắn là Musk.
Có khi lại… tốt hơn?
Một số chuyên gia như Tom Schatz – Chủ tịch nhóm giám sát Citizens Against Government Waste – lại cho rằng việc Musk rút lui sẽ khiến DOGE hoạt động hiệu quả hơn. Theo ông, Musk là “cột thu lôi” của dư luận – mọi hành động đều gây tranh cãi và thu hút sự chú ý. Việc ít spotlight hơn có thể giúp DOGE… bớt áp lực và làm việc âm thầm nhưng hiệu quả hơn.
Tạm kết: Khi người khổng lồ rút lui, các tay chơi thật sự xuất hiện
Việc Elon Musk lùi bước khỏi chính phủ không đơn giản chỉ là chuyển hướng cá nhân – mà là dấu hiệu cho một cuộc chuyển giao quyền lực lớn trong Nhà Trắng. Nội các của Trump, từng “lép vế” trước bóng hình của Musk, giờ đang chuẩn bị để tái lập trật tự cũ – hoặc ít nhất là theo hướng họ cho là phù hợp.
Và như mọi ván cờ quyền lực khác ở Washington, điều duy nhất chắc chắn là: chưa có gì chắc chắn.
Thế giới – 6am.vn
