Trong khi thế giới vẫn đang hồi hộp theo dõi những chuyển biến khó đoán trong thương mại toàn cầu, Nhật Bản lại tiếp tục một bước đi quen thuộc nhưng không kém phần quyết đoán: giữ vững hợp tác nhưng không ngần ngại nói thẳng. Thủ tướng Nhật Bản, ông Shigeru Ishiba, mới đây đã lên tiếng bày tỏ “mối quan ngại nghiêm trọng” trước động thái áp thuế mới từ phía Hoa Kỳ — dù khẳng định Tokyo không có ý định rút khỏi thỏa thuận thương mại song phương ký từ năm 2019.
“Không ly hôn, nhưng cần nói chuyện!”
Trong phiên họp Quốc hội ngày 21/4, Thủ tướng Ishiba nhấn mạnh Nhật Bản không hề có ý định rút khỏi hiệp định thương mại với Mỹ, nhưng sẽ tiếp tục bày tỏ quan điểm về sự “không nhất quán” giữa thỏa thuận năm 2019 và chính sách thuế xe hơi mới mà Tổng thống Donald Trump vừa ban hành.
Về cơ bản, thỏa thuận 2019 giữa Nhật và Mỹ được coi là “cuộc hôn nhân hòa bình” khi giúp giảm thuế cho hàng nông sản Mỹ, máy móc Nhật và các sản phẩm khác — đồng thời cam kết tạm hoãn việc Mỹ đánh thuế xe hơi Nhật theo điều khoản “Section 232” về an ninh quốc gia.
Vậy mà, chưa tròn một nhiệm kỳ sau, Mỹ lại bất ngờ đánh thuế 25% lên ô tô nhập khẩu – trong đó Nhật Bản không được miễn trừ. Nói không ngoa, Tokyo đang cảm thấy như thể “đã ký hợp đồng thì phải tuân thủ, chứ sao lại đổi luật giữa chừng?”.
Khi ô tô trở thành “tâm điểm drama”
Ngành ô tô vốn là “xương sống” của nền kinh tế xuất khẩu Nhật Bản. Với mức thuế 25% đang bị treo lơ lửng, đây chẳng khác nào thanh gươm Damocles treo trên đầu các hãng xe Nhật như Toyota, Honda hay Nissan.
Chính vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi Nhật Bản tỏ ra vô cùng lo ngại. Dù ông Abe – cựu Thủ tướng – từng nhận được lời đảm bảo từ ông Trump rằng Mỹ sẽ không áp thêm thuế, thì lời nói hôm qua dường như không còn trọng lượng hôm nay.
Các cuộc đàm phán căng như dây đàn
Trong nỗ lực giảm căng thẳng và tránh kịch bản “đường ai nấy đi”, Nhật Bản đã cử trưởng đoàn đàm phán thương mại Ryosei Akazawa sang Washington tuần trước để khởi động các cuộc thương lượng mới. Nội dung không chỉ xoay quanh thuế, mà còn đề cập đến các rào cản phi thuế và tỷ giá hối đoái — yếu tố luôn nhạy cảm trong quan hệ hai bên.
Song song đó, Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Katsunobu Kato cũng chuẩn bị có cuộc gặp với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent để bàn luận sâu hơn về tỷ giá, trong bối cảnh đồng yên đang tăng nhẹ do đồn đoán Mỹ có thể gây áp lực buộc Nhật phải đỡ giá đồng nội tệ.
Nhật Bản đi dây: Giữ vững chủ quyền nhưng không phá cầu
Chiến lược ngoại giao của Nhật Bản luôn theo trường phái mềm mỏng nhưng không nhu nhược. Tokyo thừa hiểu rằng Mỹ là đối tác quan trọng, nhưng cũng sẽ không ngồi im khi quyền lợi bị đe dọa. Giữ vững hiệp định 2019 là cách Nhật muốn duy trì sự ổn định, còn việc lên tiếng về thuế xe hơi là minh chứng rõ ràng rằng Tokyo không dễ bị “dắt mũi”.
Trong thế giới thương mại hiện đại, không phải cứ to tiếng là có lợi. Đôi khi, chính sự kiên trì, bình tĩnh và kiên định lại là cách khiến các đối tác phải lắng nghe.
Thị trường – 6am.vn
