Trong một động thái gây chấn động giới tài chính quốc tế, PricewaterhouseCoopers (PwC) – một trong những “Big Four” của ngành kiểm toán – đã chính thức đóng cửa hoạt động tại 9 quốc gia khu vực Hạ Sahara, Châu Phi, theo thông báo trên website chính thức của hãng vào cuối tháng 3/2025. Sự kiện này không chỉ gây xôn xao dư luận mà còn đặt ra hàng loạt câu hỏi về chiến lược phát triển, tính minh bạch và độ tin cậy của những gã khổng lồ trong ngành kế toán – kiểm toán toàn cầu.
Cuộc “chia tay” không lời giải thích rõ ràng
Theo tuyên bố chính thức, các quốc gia bị ảnh hưởng bao gồm: Bờ Biển Ngà, Gabon, Cameroon, Madagascar, Senegal, Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC), Cộng hòa Congo, Guinea và Guinea Xích đạo. PwC không nêu lý do cụ thể nào cho việc đóng cửa hàng loạt này, khiến giới quan sát không khỏi tò mò: Đây là bước đi chiến lược nhằm tái cấu trúc, hay là dấu hiệu của những rạn nứt sâu sắc bên trong?
Tuy nhiên, theo một bài viết từ Financial Times, việc rút lui được cho là đến từ sức ép từ lãnh đạo toàn cầu của PwC. Họ buộc các chi nhánh địa phương phải cắt giảm khách hàng “nguy cơ cao” – điều dẫn đến việc mất hơn 1/3 doanh thu trong những năm gần đây. Khi mâu thuẫn nội bộ lên cao, việc chia tay dường như là điều không thể tránh khỏi.
Hệ lụy không chỉ nằm ở con số
Nếu bạn nghĩ đây đơn giản chỉ là bài toán “hợp – tan” thông thường của giới kinh doanh, hãy nghĩ lại. Bởi tác động của quyết định này là cực kỳ sâu rộng.
Thứ nhất, nhiều doanh nghiệp trong nước sẽ mất đi một đối tác kiểm toán uy tín, buộc họ phải tìm đến các đơn vị nhỏ hơn hoặc nước ngoài, kéo theo nguy cơ mất kiểm soát tài chính và tăng rủi ro pháp lý.
Thứ hai, hàng trăm nhân sự bản địa mất việc làm, làm trầm trọng thêm tình trạng thất nghiệp tại khu vực vốn đã chịu nhiều áp lực về kinh tế.
Cuối cùng, uy tín của PwC nói riêng và các hãng kiểm toán lớn nói chung đang đứng trước dấu hỏi lớn: Liệu họ có còn cam kết gắn bó lâu dài với các thị trường mới nổi hay chỉ sẵn sàng đồng hành khi mọi thứ “an toàn và có lãi”?
PwC và loạt bê bối toàn cầu: Rút để tránh rủi ro?
Động thái rút khỏi Châu Phi diễn ra trong bối cảnh PwC đang “hứng bão” tại nhiều nơi khác:
Trung Quốc: PwC bị phạt tới 62 triệu USD và đình chỉ hoạt động trong 6 tháng vì thất bại trong kiểm toán liên quan đến vụ bê bối 78 tỷ USD của Evergrande – “bom nợ” ngành bất động sản Trung Quốc.
Anh quốc: Cơ quan quản lý tài chính đã phạt PwC gần 6 triệu USD do những sai sót nghiêm trọng trong quá trình kiểm toán ngân hàng Wyelands.
Ả Rập Xê Út: Chính quyền nước này đình chỉ hợp tác giữa quỹ đầu tư quốc gia trị giá 925 tỷ USD với PwC, buộc công ty phải khẩn trương “làm lành” quan hệ.
Rõ ràng, PwC đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng niềm tin toàn cầu. Và việc rút lui khỏi những thị trường nhỏ, khó kiểm soát, có thể là cách “nhổ cỏ tận gốc” nhằm giảm thiểu rủi ro và giữ thể diện.
Chiến lược toàn cầu mới: Tập trung hay phòng thủ?
Việc rút lui khỏi 9 quốc gia châu Phi không phải là dấu hiệu của sự yếu kém – mà có thể là bước đi nằm trong một chiến lược lớn hơn: tái cấu trúc toàn cầu, chọn lọc những thị trường tiềm năng, kiểm soát rủi ro, và đảm bảo sự vững vàng trước sức ép giám sát ngày càng khắt khe.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: liệu các thị trường mới nổi có còn dám “giao trứng cho ác” khi các ông lớn như PwC sẵn sàng “bỏ của chạy lấy người” chỉ sau vài biến cố?
Lời kết: Khi cái bóng Big Four đang dần mờ nhạt?
PwC từng là biểu tượng cho sự chuẩn mực, cho niềm tin và minh bạch trong kiểm toán toàn cầu. Nhưng trong năm 2025 này, bức tranh lại có phần u ám. Từ Trung Quốc tới Anh, từ Châu Phi tới Trung Đông – cái tên PwC đang gắn liền với hai từ: bê bối và rút lui.
Liệu đây có phải hồi chuông cảnh tỉnh cho các doanh nghiệp và chính phủ đang phụ thuộc quá nhiều vào các hãng kiểm toán quốc tế? Và liệu PwC có thể tái tạo lại lòng tin, hay sẽ mãi chỉ là một “ông lớn đang đi lùi”?
Tài chính – 6am.vn
