Một Cú Bắt Tay Lịch Sử Đã Suýt Thành Hiện Thực
Tháng 12/2024, thế giới ô tô chấn động trước thông tin Nissan và Honda – hai ông lớn trong ngành sản xuất xe hơi Nhật Bản – đang thảo luận về một thương vụ sáp nhập trị giá 60 tỷ USD. Nếu thành công, đây sẽ là một trong những thương vụ lớn nhất lịch sử ngành công nghiệp ô tô, giúp hai hãng xe Nhật tạo ra một “gã khổng lồ” đủ sức đối đầu với làn sóng xe điện và hybrid từ Trung Quốc.
Tuy nhiên, chỉ sau hơn một tháng đàm phán, giấc mơ hợp nhất này nhanh chóng sụp đổ. Nissan – vốn đang gặp khó khăn nghiêm trọng – lại không chấp nhận bị coi là “đàn em”, trong khi Honda muốn kiểm soát mạnh mẽ hơn để cắt giảm chi phí và tối ưu hóa hoạt động sản xuất. Những mâu thuẫn sâu sắc giữa hai bên khiến thương vụ này trở thành “cuộc hôn nhân chưa cưới đã tan”.
Vậy đâu là nguyên nhân thực sự khiến thương vụ khủng này đổ bể?
Nissan: Niềm Kiêu Hãnh Lớn Hơn Thực Tế
Nissan từng là hãng xe lớn thứ hai Nhật Bản, chỉ đứng sau Toyota. Tuy nhiên, vài năm gần đây, Nissan liên tục mất thị phần do những sai lầm chiến lược:
- Bỏ lỡ cơ hội với xe hybrid: Trong khi Toyota và Honda mạnh tay đầu tư vào xe hybrid, Nissan lại quá tập trung vào xe điện, dẫn đến doanh số sụt giảm tại Mỹ – thị trường quan trọng nhất của hãng.
- Quản lý bất ổn: Nissan chìm trong khủng hoảng nội bộ sau bê bối tài chính của cựu CEO Carlos Ghosn. Hãng phải liên tục thay đổi lãnh đạo và mất phương hướng chiến lược.
- Doanh số lao dốc: Cuối năm 2024, Nissan khiến nhà đầu tư sửng sốt khi cắt giảm dự báo lợi nhuận tới 70%, do doanh số yếu kém ở Trung Quốc và Mỹ.
Dù gặp nhiều khó khăn, Nissan vẫn muốn được đối xử công bằng trong thương vụ sáp nhập với Honda. Tuy nhiên, với vị thế yếu hơn, yêu cầu này đã trở thành một rào cản lớn trong đàm phán.
Honda: Mạnh Tay “Thắt Lưng Buộc Bụng”
Trái ngược với Nissan, Honda có tài chính ổn định hơn, ít bê bối hơn và sở hữu những dòng xe hybrid được đánh giá cao. Khi Honda ngỏ ý hợp tác với Nissan, mục tiêu của họ là:
- Mở rộng quy mô sản xuất để giảm chi phí.
- Tận dụng nền tảng xe điện của Nissan.
- Loại bỏ các khoản đầu tư kém hiệu quả.
Tuy nhiên, Honda lại tỏ ra cứng rắn trong đàm phán khi yêu cầu Nissan phải thực hiện các biện pháp mạnh tay:
- Cắt giảm mạnh nhân sự: Honda muốn Nissan sa thải thêm nhân viên để tiết kiệm chi phí.
- Đóng cửa nhà máy: Để tối ưu hóa sản xuất, Honda đề xuất đóng bớt một số nhà máy của Nissan – điều mà Nissan không thể chấp nhận.
- Biến Nissan thành công ty con của Honda: Đây chính là “giọt nước tràn ly” khiến Nissan chấm dứt đàm phán.
Mâu Thuẫn Đỉnh Điểm: Khi Nissan Không Muốn Làm “Đàn Em”
Ban đầu, Nissan và Honda bàn bạc về một liên minh ngang hàng. Nhưng đến cuối tháng 1/2025, Honda bất ngờ thay đổi quan điểm, yêu cầu Nissan trở thành công ty con của mình. Điều này có nghĩa là Honda sẽ có quyền kiểm soát lớn hơn, trong khi Nissan mất đi sự độc lập.
Thông tin này đã khiến Nissan “nổi giận”. Nội bộ hãng xe này coi đây là một sự xúc phạm. Một lãnh đạo Nissan còn nhận xét đây là đề xuất “hoàn toàn vô lý” vì Nissan là hãng xe lâu đời hơn.
Hậu quả là Nissan quyết định rút lui khỏi đàm phán.
Nissan Đang Đứng Trước Nguy Cơ Lớn Hơn
Việc hủy bỏ sáp nhập có thể là một quyết định sai lầm của Nissan, vì thực tế hãng đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn hơn:
- Doanh số tại Mỹ giảm mạnh.
- Chiến tranh thương mại Mỹ – Mexico có thể làm tăng thuế xe Nissan.
- Sức ép từ các hãng xe Trung Quốc ngày càng lớn.
Honda có thể tiếp tục phát triển mà không cần Nissan, nhưng Nissan thì không dễ dàng tự mình vực dậy.
Tương Lai Của Nissan: Đi Tìm Đối Tác Mới?
Sau khi “bể kèo” với Honda, Nissan đã bắt đầu tìm kiếm các đối tác mới. Một trong những cái tên tiềm năng chính là Foxconn, tập đoàn sản xuất điện tử khổng lồ của Đài Loan.
Foxconn vốn nổi tiếng với việc lắp ráp iPhone cho Apple, nhưng hiện nay họ đang tham vọng bước chân vào ngành xe điện. Nếu hợp tác với Nissan, Foxconn có thể cung cấp công nghệ sản xuất tiên tiến, trong khi Nissan mang đến danh tiếng trong ngành ô tô.
Dù vậy, chính phủ Nhật Bản có thể không ủng hộ thương vụ này. Hiện tại, họ vẫn chưa đưa ra lập trường về việc Nissan có thể bị thâu tóm bởi một công ty nước ngoài.
Kết Luận: Một Cơ Hội Bị Đánh Mất?
Thương vụ sáp nhập 60 tỷ USD giữa Nissan và Honda đã tan vỡ, chủ yếu do sự bất đồng trong chiến lược và niềm kiêu hãnh của Nissan.
Trong khi Honda có vẻ như không hề hối tiếc, Nissan lại đang đứng trước một tương lai mù mịt. Nếu không nhanh chóng tìm được đối tác hoặc có một chiến lược rõ ràng hơn, Nissan có thể sẽ ngày càng đuối sức trong cuộc đua khốc liệt của ngành công nghiệp ô tô.
Liệu Nissan có thể tự mình hồi sinh, hay sẽ tiếp tục trượt dốc? Đây sẽ là câu hỏi lớn cho ban lãnh đạo hãng xe này trong thời gian tới.
Xe – 6am.vn
