Kể từ khi tái đắc cử, Tổng thống Donald Trump đang tái định hình chính phủ Hoa Kỳ theo cách của riêng mình. Trong động thái mới nhất, ông đã khiến một số công tố viên bảo thủ kỳ cựu phải từ chức, trong đó có Danielle Sassoon – một ngôi sao đang lên trong giới pháp lý bảo thủ. Quyết định của bà Sassoon từ bỏ vị trí công tố viên liên bang tại Manhattan đã phản ánh những căng thẳng giữa phong trào pháp lý bảo thủ truyền thống và sự kiểm soát chặt chẽ mà Trump muốn áp đặt lên Bộ Tư pháp.
Công Tố Viên Sassoon Từ Chức – Điểm Nổ Trong Bộ Tư Pháp
Vừa nhậm chức Chưởng lý tạm quyền tại Manhattan vào ngày 21/1/2025, Sassoon đã phải đối mặt với một quyết định khó khăn. Bộ Tư pháp dưới thời Trump ra lệnh hủy bỏ vụ án tham nhũng chống lại Thị trưởng New York Eric Adams, với lý do cuộc bầu cử thị trưởng đang đến gần và việc truy tố Adams có thể ảnh hưởng đến các chính sách nhập cư của Trump. Tuy nhiên, Sassoon không đồng tình và đã chọn từ chức thay vì tuân lệnh.
Điều đáng chú ý là Sassoon không phải người duy nhất rời đi. Ít nhất sáu quan chức Bộ Tư pháp khác cũng đã từ chức để phản đối quyết định này, trong đó có Hagan Scotten, một cựu thư ký của Chánh án Tối cao Pháp viện John Roberts và Thẩm phán Brett Kavanaugh.
Bước Đi Mạnh Tay Của Chính Quyền Trump
Quyết định của Trump về việc can thiệp vào vụ án Adams không chỉ làm rung chuyển Bộ Tư pháp mà còn đặt ra câu hỏi về sự độc lập của các công tố viên liên bang. Trong khi các đời tổng thống trước đây thường giữ khoảng cách với các cuộc điều tra hình sự, Trump lại công khai áp đặt quyền lực hành pháp lên hệ thống tư pháp.
Thậm chí, Pam Bondi, người được Trump bổ nhiệm làm Bộ trưởng Tư pháp, đã tuyên bố ngay ngày đầu nhậm chức rằng bất kỳ luật sư nào trong Bộ Tư pháp không tuân theo chỉ đạo của chính quyền có thể bị sa thải. Điều này càng củng cố lập luận rằng Trump đang tìm cách kiểm soát Bộ Tư pháp như một công cụ chính trị hơn là một cơ quan thực thi pháp luật độc lập.
Căng Thẳng Trong Giới Bảo Thủ
Mặc dù Sassoon là thành viên của Federalist Society, một tổ chức pháp lý bảo thủ có ảnh hưởng, bà vẫn chọn từ chức để bảo vệ nguyên tắc pháp quyền. Sự ra đi của bà và các đồng nghiệp khác cho thấy sự chia rẽ nội bộ trong phong trào bảo thủ Hoa Kỳ.
Ilya Somin, một học giả luật tự do, nhận định:
“Hiện nay, có hai nhóm bảo thủ trong chính trị Hoa Kỳ: một nhóm vẫn coi trọng nguyên tắc pháp quyền, trong khi nhóm còn lại sẵn sàng đặt lợi ích chính trị lên trên hiến pháp.”
Việc Bộ Tư pháp yêu cầu hủy bỏ vụ án Adams nhưng vẫn để ngỏ khả năng khởi tố lại sau này càng làm dấy lên nghi vấn về động cơ chính trị đằng sau quyết định này. Sassoon đã lên tiếng chỉ trích hành động này là một “mối đe dọa ngầm”, ám chỉ rằng Adams có thể bị truy tố lại nếu không hợp tác với chính quyền Trump về vấn đề nhập cư.
So Sánh Với “Cuộc Thảm Sát Đêm Thứ Bảy” Của Nixon
Những sự kiện gần đây gợi nhớ đến “Saturday Night Massacre” năm 1973, khi các quan chức cấp cao của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ từ chức để phản đối lệnh sa thải công tố viên đặc biệt đang điều tra vụ bê bối Watergate của Tổng thống Richard Nixon. Khi đó, Nixon buộc phải đối mặt với làn sóng chỉ trích dữ dội, dẫn đến việc ông phải từ chức vào năm 1974.
Liệu Trump có đang lặp lại lịch sử? Một số chuyên gia pháp lý lo ngại rằng, nếu tiếp tục có thêm nhiều công tố viên từ chức, chính quyền Trump có thể gặp khó khăn trong việc duy trì uy tín pháp lý trước công chúng và hệ thống tư pháp Hoa Kỳ.
Bước Tiếp Theo Của Bộ Tư Pháp Dưới Thời Trump
Sau sự ra đi của Sassoon, chính quyền Trump nhanh chóng bổ nhiệm Matthew Podolsky làm người thay thế. Tuy nhiên, một số chuyên gia nhận định rằng sự can thiệp sâu hơn của Trump có thể tiếp tục gây ra làn sóng từ chức trong nội bộ Bộ Tư pháp.
Michael Weinstein, một cựu công tố viên liên bang, cho rằng:
“Đây là một khoảnh khắc quyết định đối với các công tố viên tại Manhattan. Nếu Trump tiếp tục can thiệp, sẽ có thêm nhiều người từ chức.”
Trong khi đó, Bộ Tư pháp dưới thời Trump cũng đã đe dọa truy tố các quan chức địa phương nếu họ cản trở các chính sách nhập cư của chính quyền liên bang. Điều này càng khẳng định rằng, Trump không chỉ muốn kiểm soát Bộ Tư pháp mà còn muốn răn đe toàn bộ hệ thống chính quyền địa phương.
Lời Kết
Với việc can thiệp trực tiếp vào các vụ án hình sự, Trump đang thay đổi cách vận hành của Bộ Tư pháp theo hướng có lợi cho chính quyền của ông. Tuy nhiên, điều này cũng làm dấy lên nỗi lo ngại về sự suy giảm độc lập của ngành tư pháp Hoa Kỳ.
Liệu hệ thống pháp luật Mỹ có thể đứng vững trước những áp lực chính trị này? Hay đây sẽ là một chương mới trong lịch sử chính trị đầy tranh cãi của Donald Trump? Hãy cùng chờ xem!
Thế giới – 6am.vn
