Trong bối cảnh chiến sự Nga – Ukraine vẫn chưa hạ nhiệt sau hơn ba năm, căng thẳng toàn cầu tiếp tục leo thang khi Ukraine chính thức áp đặt lệnh trừng phạt với ba công ty Trung Quốc. Lý do? Ukraine cáo buộc những doanh nghiệp này đã tham gia sản xuất tên lửa tân tiến Iskander – loại vũ khí có khả năng mang đầu đạn hạt nhân và đang được sử dụng rộng rãi trong cuộc chiến của Nga.
Lệnh cấm đến từ đâu?
Vào ngày 18 tháng 4 năm 2025, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã công bố một danh sách trừng phạt cập nhật với gần 100 thực thể mới, bao gồm cả các tổ chức của Nga và Trung Quốc. Đáng chú ý nhất là ba công ty Trung Quốc bị “điểm mặt gọi tên”:
Beijing Aviation And Aerospace Xianghui Technology Co. Ltd
Rui Jin Machinery Co. Ltd
Zhongfu Shenying Carbon Fiber Xining Co. Ltd
Theo thông cáo của Ukraine, các công ty này bị cáo buộc tham gia vào chuỗi sản xuất các bộ phận hoặc nguyên liệu liên quan đến tên lửa Iskander – loại vũ khí đã gây thương vong lớn tại các khu vực như Kharkiv, nơi mới đây vừa hứng chịu một đợt tấn công khiến ít nhất một người chết và hơn 100 người bị thương.
Phản ứng từ phía Trung Quốc
Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã nhanh chóng bác bỏ cáo buộc từ phía Ukraine, cho rằng đây là những thông tin “vô căn cứ”. Trong khi Trung Quốc vẫn luôn khẳng định giữ lập trường “trung lập” với cuộc xung đột, thì mối quan hệ kinh tế song phương giữa Bắc Kinh và Moscow lại nói lên điều ngược lại.
Trung Quốc không chỉ duy trì thương mại năng động với Nga, mà còn bị nghi ngờ là nguồn cung cấp các sản phẩm công nghiệp lưỡng dụng – vừa dùng cho dân sự, vừa có thể phục vụ mục đích quân sự.
Trung Quốc – Nga: Bạn hàng thân thiết hay “đồng minh gián tiếp”?
Mặc dù Trung Quốc luôn phủ nhận mọi sự tham gia trực tiếp vào chiến sự Ukraine, nhưng theo lời ông Zelenskiy, chính quyền Kiev đã thu thập được các bằng chứng cho thấy Trung Quốc đang cung cấp đạn pháo và thuốc súng cho Nga, thậm chí có một số vũ khí đang được sản xuất ngay trên đất Nga bởi các thực thể Trung Quốc.
Đáng lo hơn, Tổng thống Ukraine còn tiết lộ trước đó rằng có công dân Trung Quốc đang chiến đấu bên phía Nga – bao gồm hai người đã bị bắt làm tù binh. Phía Trung Quốc biện minh rằng những cá nhân này “tự nguyện” đăng ký chiến đấu vì tiền.
Lệnh cấm và hệ lụy kinh tế
Theo luật trừng phạt của Ukraine, các công ty bị cấm vận sẽ không được giao thương với thị trường Ukraine và tất cả tài sản tại đây sẽ bị phong tỏa. Điều này không chỉ làm lung lay hình ảnh “trung lập” mà Trung Quốc đang cố xây dựng, mà còn đe dọa mối quan hệ thương mại song phương.
Trước chiến tranh, năm 2021, Ukraine xuất khẩu tới Trung Quốc khoảng 8 tỷ USD hàng hóa, chủ yếu là nguyên liệu thô và sản phẩm nông nghiệp. Ở chiều ngược lại, Ukraine nhập khẩu gần 11 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc, đa phần là hàng sản xuất công nghiệp.
Giờ đây, với lệnh cấm mới này, nguy cơ rạn nứt kinh tế rõ ràng đang dần hiện diện giữa hai quốc gia từng có quan hệ thương mại khăng khít.
Góc nhìn rộng hơn
Diễn biến này là một lời nhắc nhở rằng trong thời đại toàn cầu hóa, chiến tranh không chỉ diễn ra trên chiến trường mà còn trên mặt trận kinh tế, chính trị và cả truyền thông. Trung Quốc, dù muốn né tránh, vẫn khó có thể duy trì vị trí “người ngoài cuộc” khi bằng chứng và các động thái chính trị đang dần vạch rõ vai trò của họ trong mối quan hệ với Nga.
Liệu đây chỉ là một động thái mang tính biểu tượng từ phía Ukraine, hay là tín hiệu cho thấy sự dịch chuyển địa chính trị đang tăng tốc về phía một cuộc đối đầu rộng lớn hơn?
Thế giới – 6am.vn
