Trung Quốc Đối Mặt Với Trump Và Cuộc Chiến Thuế Quan Không Hồi Kết

Khi nhắc đến quan hệ Trung – Mỹ, đặc biệt dưới thời Tổng thống Donald Trump, người ta sẽ nghĩ ngay đến cụm từ “nóng như chảo dầu”. Từng có lúc Bắc Kinh trải thảm đỏ, hy vọng vào một “deal thế kỷ” với ông Trump – người được mệnh danh là “doanh nhân biết mặc vest làm chính trị”. Nhưng rồi, mọi chuyện dần trượt khỏi kỳ vọng: từ ve vãn chuyển thành đấu khẩu, từ hòa giải thành đối đầu, và cuối cùng là… “chiến tranh lạnh thương mại” chính hiệu.

Mở đầu bằng nụ cười ngoại giao…

Ngay sau khi ông Trump đắc cử nhiệm kỳ đầu tiên, Bắc Kinh tỏ ra khá cởi mở. Chủ tịch Tập Cận Bình được mời tới dự lễ nhậm chức, các quan chức ngoại giao Trung Quốc nhanh chóng thiết lập kênh liên lạc với đội ngũ Nhà Trắng, đặc biệt là qua người thân tín của Trump – Jared Kushner. Cả hai bên khi đó đều thăm dò và tìm kiếm điểm chung, với mong muốn tránh một cuộc chiến thuế quan mà ai cũng biết sẽ gây thiệt hại khôn lường.

Trung Quốc còn mơ về một thỏa thuận toàn diện với Trump, từ thương mại, công nghệ (TikTok chẳng hạn) cho đến cả vấn đề nóng như Đài Loan. Tuy nhiên, hy vọng nhanh chóng bị “tạt gáo nước lạnh”.

… Và kết thúc bằng khẩu hiệu “Never Yield”

Cơn bão thực sự bắt đầu vào ngày 2/4 khi ông Trump bất ngờ thông báo loạt thuế quan khổng lồ với lý do “để ngăn Trung Quốc hút máu nước Mỹ”. Bắc Kinh không còn giữ thái độ ôn hòa. Các cơ quan ngoại giao, thương mại lập tức được đặt vào “chế độ thời chiến”. Điện thoại bật 24/7, lịch nghỉ bị hủy, và một chiến dịch truyền thông “sặc mùi Mao Trạch Đông” được tung ra: “Chúng ta sẽ không bao giờ khuất phục!”.

Tuyên bố của một quan chức tại Đại sứ quán Trung Quốc ở Washington đã nói lên tất cả: “Chúng tôi không muốn chiến tranh thương mại, nhưng cũng không hề sợ”. Câu nói đó được phát lại trên mạng xã hội hàng triệu lần như một “lời thề thương mại”.

Những nước cờ cứng rắn từ Bắc Kinh

Trung Quốc không chỉ phản ứng bằng lời. Họ đáp trả bằng hành động cụ thể: tăng thuế lên tới 125% đối với hàng hóa Mỹ, ngừng hợp tác trong các lĩnh vực nhạy cảm như fentanyl, siết chặt nhập khẩu nông sản và thậm chí hạn chế phát hành phim Mỹ. Đồng thời, Trung Quốc còn vận động các quốc gia khác – đặc biệt là đồng minh lâu năm của Mỹ như Nhật Bản, Hàn Quốc và EU – cùng chống lại làn sóng thuế quan đơn phương của Trump.

Họ thậm chí còn gửi thư đến nhiều quốc gia bị ảnh hưởng bởi thuế Mỹ, kêu gọi liên minh để chống lại “chủ nghĩa đơn phương” từ Washington. Đó không còn là câu chuyện song phương nữa – mà đã thành trận chiến mang tính toàn cầu.

Trump thì sao? “Họ đã hoảng!”

Câu trả lời từ Trump cũng không kém phần gay gắt. Ông cho rằng Trung Quốc “đã chơi sai, và đã hoảng loạn”. Ông tiếp tục khẳng định rằng chỉ có đàm phán trực tiếp giữa ông và ông Tập Cận Bình mới giải quyết được vấn đề. Nhưng những nỗ lực kết nối đó – từ việc liên hệ Elon Musk cho đến các kênh ngoại giao bán chính thức – đều rơi vào khoảng lặng.

Một điều đáng chú ý là hiện tại, Bắc Kinh không còn mặn mà với những cuộc đàm phán vô định. Quan chức cấp cao Trung Quốc cho rằng không có lý do gì để tiếp tục thương lượng nếu phía Mỹ chỉ muốn ép buộc mà không cùng tìm giải pháp “win-win” như những gì Trung Quốc từng mong đợi.

Kinh nghiệm từ nhiệm kỳ đầu: Trung Quốc đã “thuộc bài”

Điều khiến Trung Quốc phản ứng nhanh như vậy phần lớn nhờ vào “bài học xương máu” từ nhiệm kỳ đầu của ông Trump. Trong suốt 4 năm ấy, Bắc Kinh đã âm thầm chuẩn bị một “cẩm nang trả đũa” cực kỳ chi tiết: từ đánh thuế ngược, cấm vận công nghệ, cho đến việc kiểm soát nguồn cung đất hiếm – nguyên liệu mà Mỹ phụ thuộc rất nhiều.

Không còn bị động, không còn “nhún nhường” – Trung Quốc của năm 2025 là một đối thủ biết phản đòn, và không ngại leo thang nếu cần thiết.

Kết: Đằng sau những con số là một cuộc chơi quyền lực

Chúng ta đang chứng kiến không chỉ là cuộc chiến thuế quan đơn thuần, mà là một màn đấu trí khốc liệt giữa hai siêu cường. Cả Trung Quốc lẫn Mỹ đều không muốn là bên bị xem là “lép vế”. Nhưng liệu có ai thực sự thắng khi hàng tỷ USD giá trị thương mại bị đóng băng, khi niềm tin toàn cầu bị lung lay và khi người tiêu dùng – ở cả hai nước – mới là bên chịu thiệt?

Trump có thể vẫn “tweet” về tình bạn với ông Tập, còn Bắc Kinh thì vẫn chiếu lại clip Mao Trạch Đông hô hào. Nhưng trong thế giới của những toan tính địa chính trị và lợi ích kinh tế, tình bạn – nếu có – cũng rất mong manh.

Thế giới – 6am.vn